Erken Ergenlik Tehlikesine Dikkat! Kızlarda 10 Kat Daha Fazla Görülüyor
Çocukların bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan yetişkinliğe adım attığı ergenlik süreci, son yıllarda giderek daha erken yaşlarda görülmeye başladı.
Çocukların bedensel, ruhsal ve sosyal açıdan yetişkinliğe adım attığı ergenlik süreci, son yıllarda giderek daha erken yaşlarda görülmeye başladı. Kız çocuklarında ortalama 10, erkek çocuklarında ise 11 yaş civarında başlaması beklenen bu süreç, kızlarda 8, erkeklerde 9 yaşından önce başlarsa “erken ergenlik” olarak tanımlanıyor.
Acıbadem International Hastanesi Çocuk Endokrinolojisi Uzmanı Dr. Aliye Sevil Sarıkaya, erken ergenliğin son yıllarda önemli bir sağlık sorunu haline geldiğine dikkat çekerek, “Bu durum, özellikle boy kısalığı riski nedeniyle ailelerde ciddi kaygı yaratıyor. Ancak erken tanı ve doğru tedaviyle kontrol altına alınabiliyor” uyarısında bulundu.
Kızlarda Daha Yaygın, Erkeklerde Nedeni Genellikle Patolojik
Erken ergenlik iki gruba ayrılıyor: Gerçek ve yalancı erken ergenlik. Gerçek erken ergenlik, beyindeki hipotalamus-hipofiz sisteminin erken aktive olmasıyla ortaya çıkıyor. Kızlarda erkeklere oranla 10 kat daha fazla görülüyor. Erkek çocuklarında ise çoğunlukla altta yatan tümör, kist ya da enfeksiyon gibi ciddi nedenlere dayanıyor. Yalancı erken ergenlik ise vücutta hormon artışının hipofiz dışı nedenlerle meydana gelmesiyle oluşuyor.
Ani Boy Uzamasına Dikkat Edin!
Dr. Sarıkaya, “Kızlarda sekiz yaşından önce memede büyüme, erkeklerde dokuz yaşından önce testis hacminin artması, hızlı boy uzaması, ruhsal ve davranışsal değişiklikler gibi belirtiler görülüyorsa mutlaka bir çocuk endokrinolojisi uzmanına başvurulmalı” dedi.
Obezite ve Kimyasallar Erken Ergenliği Tetikliyor
Ailede erken ergenlik öyküsü riski artırsa da, çevresel faktörlerin etkisi çok daha fazla. Özellikle çocukluk çağı obezitesi, bu durumu tetikleyen en önemli nedenler arasında. Dr. Sarıkaya, “Vücut yağ oranının artmasıyla leptin hormonu yükseliyor ve bu da beyinden ergenliği başlatan hormonların salınımını tetikliyor” açıklamasını yaptı.
Ayrıca gıda ambalajlarında bulunan kimyasallar, hormon içeren kozmetik ve temizlik ürünleri, plastik maddeler, tarım ilaçları, uyku düzeni bozukluğu ve artan ekran süresi de erken ergenliğe zemin hazırlıyor. Aile içi huzursuzluk, stres ve sevgisizlik de hormonal dengeleri olumsuz etkileyebiliyor.
Tedavi Edilebilir Bir Durum
Erken ergenlik, tedavi edilmediğinde kemik yaşının hızla ilerlemesine, büyüme plaklarının erken kapanmasına ve erişkin boyunun kısa kalmasına yol açabiliyor. Ancak hemen endişeye kapılmaya gerek yok. Dr. Sarıkaya, bu durumu yaşayan her çocuğun tedaviye ihtiyaç duymadığını vurgulayarak, “Tedavi sürecinde amaç, ergenliği yavaşlatarak çocuğun yaşına uygun fiziksel ve psikolojik gelişimini desteklemek. Ayda bir ya da üç ayda bir uygulanan hormon baskılayıcı iğne tedavileriyle (GnRH analogları) başarılı sonuçlar alınabiliyor” dedi.
Ebeveynlere Uyarı: Büyüme Takibini Aksatmayın!
Dr. Sarıkaya, ebeveynlerin çocuklarının boy ve kilo gelişimini düzenli olarak takip etmesi gerektiğini belirterek, “Gereksiz kaygı yapmadan ancak geç kalmadan uzman görüşü alınmalı. Tedavide başarı, farkındalık ve zamanında müdahaleyle mümkün” mesajını verdi.
